Soru: Bir çocuğun miktar olarak bir anneden, onun sütoğlu olabilmesi için kaç kez emmesi icap eder. Bu konuyla ilgili rakam zikretmek doğru mudur?

Cevap: Süt emmenin miktarı ile ilgili farklı rivayetler gelmiştir. İmam eş-Şafi ve ve Ahmed ibn Hanbel’den gelen bir rivayete göre bir çocuğun süt hükmüne dâhil olabilmesi için beş kez emmesi gerekmektedir.[1] Bu görüşü savunanların delil olarak ortaya sürdükleri bazı rivayetler vardır. Ve aynı zamanda bu görüş Sahabe’den Hz. Âişe (Radıyallahu Anh)’nin görüşüdür. İmam Malik’in “Muvatta” ’ındaki rivayetine göre Hz. Aişe (Radıyallahu Anha) Salim İbn Abdillah’ı emzirmesi için kız kardeşi Ümmü Gülsüm (Radıyallahu Anha)’e göndermiş ve “Onu on kez emzir ki yanıma girip çıkabilsin” demiştir. Salim b. Abdillah (Radıyallahu Anh)’ın anlattığına göre Ümmü Gülsüm (Radıyallahu Anha) kendisini üç kez emzirmiş ve daha sonra hasta olmuştur. Emzirmeyi tamamlayamadığı için Salim b. Abdillâh (Radıyallahu Anh) Hz. Aişe (Radıyallahu Anha)’nin yanına girememiştir.[2]

Diğer bir rivayette Hz. Aişe (Radıyallahu Anha) Kur’anda bu konuyla ilgili emzirmenin on defa olması gerektiğine dair ayet bulunduğunu ancak bu ayetin daha sonra beş sayısıyla nesh edildiğini söylemektedir. Ve bu rivayete göre Resulullah Aleyhissalatü vesselam vefat ettiğinde Kur’anda mevcut bu şekilde bir ayet vardı.[3]

Cumhurun görüşü olarak verilen ve Aynı zamanda Hanefiler ve Malikîlerin görüşü olarak belirtebileceğimiz görüş[4], bir defa dahi olsa emme ile rada’/ süt hükmünün sabit olacağıdır. Çünkü konu hakkında gelmiş olan rivayetler muhteliftir. O yüzden bu ihtilaftan kurtarabilmenin yolu ihtiyatla amel etmektir ki bu da süt emmede ki adedin en azı olan bir defa ile hüküm vermekle mümkün olacaktır. Kur’an’da olduğu nakledilen rivayette de işkâl vardır. Zira Kur’an tevatürle sabit olan bir kitaptır. Bu şekilde âhâd tarikiyle rivayet edilmiş bir nakille Kur’andanmış gibi kat’i hüküm vermek doğru olmayacaktır.[5]

Ayrıca bu konu hakkında rivayetler de mevcuttur. Şöyle ki; İbrahim b. Ukbe, Said b. Müseyyeb’e  süt emme(nin adedin)den sorunca o “iki sene içerisinde bir defa dahi olsa süt emme ile hükmün sabit olacağını” söylemiştir. İbn Abbas da bu şekilde söylemiştir. Bu rivayetlerin tamamından sonra İmam Muhammed “Said İbn Müseyyeb, İbn Abbas ve Urve b. Zübeyr (Radıyallahu Anhum)’in görüşünde olduğunu kaydeder.[6]

Buhari şarihi el-Aynî bu görüşte olan başta sahabi ve tabiin ulemasını “Hz. Ali, İbn Mes’ud, İbn Ömer, İbn Abbas, Said b. Müseyyeb, el-Hasen(ul Basrî), Ata, Mekhul, Tavus, el-Hakem, Ebu Hanife ve talebeleri, Leys b. Sa’d, el-Evzai, es-Sevrî olarak kaydeder.[7]

Hanefi olarak bizler bir kez dahi olsa emme ile süt evlatlığın veya kardeşliğinin sabit olacağını söylemekteyiz. Fıkıh kitaplarımızdaki fetva da bu yöndedir.

[1]  Zekeriyya el-Kandehlevi, Evcezu’l-Mesâlik, XI/508 Daru’l-Kalem, Dımeşk, 2003 B.I

[2]  İmam Malik, Muvatta, No: 623

[3]  İmam Malik, Muvatta, No:625

[4] Bkz. İbn Abdilber, el-İstizkâr, XVIII/257 No: 27735 Daru Kuteybe Beyrut, Daru’l-Va’y, Kahire 1414 B.1

[5] Zekeriyya el-Kandehlevi, Evcezu’l-Mesâlik a.y.

[6]  Muhammed b. Hasen eş-Şeybânî, Muvatta, s. 196 Kahire 1994

[7] Bedruddin el-Ayni, Umdetu’l-Kârî, XX/136 Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut-Lübnan 2001, B.I